Мохамед Ахмед Султан бен Сулајем е поранешен емиратски рели-возач и спортски функционер, актуелен претседател на „Fédération Internationale de l’Automobile“ („FIA“) и првиот неевропски лидер во историјата на оваа повеќе од еден век стара организација. Во јавноста најчесто се појавува како лице на две паралелни мисии на „FIA“: управување со глобалниот мотоспорт – вклучително и „Formula 1“ – и унапредување на мобилноста и безбедноста во сообраќајот преку светската мрежа на национални автомобилски и туринг-клубови.

Неговиот подем не е ниту брз, ниту случаен. Напротив, станува збор за кариера изградена во три јасно препознатливи фази: доминантна спортска ера како возач, долготрајно институционално позиционирање и, конечно, турбулентно претседателствување со силен реформски набој.

Од рели до регионална легенда (1983 – 2002)

Бен Сулајем е роден во 1961 година во Дубаи, во влијателно семејство, но својот јавен легитимитет не го стекнува преку политика или бизнис, туку преку спорт. Неговото име е нераскинливо поврзано со „FIA Middle East Rally Championship“ („MERC“), каде што помеѓу 1983 и 2002 година остварува 61 меѓународна победа и освојува 14 шампионски титули – апсолутен рекорд што и денес стои како репер за регионот.

Овие бројки не се само статистика. Тие му донесоа три клучни предности што подоцна ќе се покажат пресудни: кредибилитет во спортската заедница, широка мрежа на контакти надвор од Европа и репутација на дисциплина, резултати и контрола. Возеше автомобили како „Ford Escort RS Cosworth“ и „Subaru Impreza WRC“, а со своите настапи го стави Блискиот Исток на рели-мапата.

Иако регионално доминантен, Бен Сулајем имаше и светска релевантност – неговиот најдобар пласман во Светското рели првенство беше шестото место на Рели Аргентина во 1993 година. Таа директна интеракција со глобалните стандарди на мотоспортот подоцна ќе се претвори во силен аргумент дека тој „знае како функционира системот одвнатре“.

Влез во институциите и тивко градење моќ (2005 →)

По завршувањето на активната возачка кариера, Бен Сулајем прави внимателен, но стратешки премин кон управувањето. Во 2005 година станува претседател на „Emirates Motorsports Organisation“ („EMSO“), што претставува негова домашна база за институционален раст.

Од таму, чекор по чекор, се позиционира и во структурите на „FIA“. Станува потпретседател за спорт, член на „World Motor Sport Council“, учествува во регионални тела како „ACTAC“, а работи и во сегментите поврзани со мобилност, туризам и развој. Во овој период ја предводи и Работната група за развој на мотоспортот на „FIA“, со фокус на земјите во развој и зголемување на глобалната инклузивност.

Особено значајна е неговата улога во носењето на „Formula 1“ на Блискиот Исток. Тој беше еден од клучните луѓе зад лансирањето на Големата награда на Абу Даби во 2009 година – настан што ја демонстрираше неговата способност да работи на пресекот меѓу спорт, политика и крупен капитал.

Избор за претседател на „FIA“ – историски пресврт (2021)

На 17 декември 2021 година, на Генералното собрание во Париз, Мохамед бен Сулајем е избран за претседател на „FIA“, освојувајќи 61,62% од гласовите, наспроти 36,62% за неговиот противкандидат Греам Стокер. Со тоа го наследува Жан Тод, кој ја водеше федерацијата од 2009 година и го одработи максималниот број мандати.

Кампањата ја водеше под слоганот „FIA for Members“, ветувајќи поголема вклученост на членките, географска диверзификација, финансиска дисциплина и зајакнување на регулаторната улога на федерацијата во однос на комерцијалните интереси. За многу национални клубови надвор од Европа, неговиот избор претставуваше симболичен, но и практичен крај на евроцентричниот модел.

Првиот мандат (2021 – 2025): реформи, судири и бројки

Финансиска стабилизација – официјалната слика

Според „FIA“, федерацијата во неговиот прв мандат поминала низ „широка трансформација“. Бројките што официјално се наведуваат се јасни: од оперативна загуба од – 24 милиони евра во 2021 година, до оперативен резултат од 4,7 милиони евра во 2024, со проекција од 4,4 милиони евра за 2025. Оваа финансиска стабилизација беше еден од клучните аргументи за „континуитет“ пред реизборот.

Контроверзии и стил на управување

Истовремено, неговиот мандат беше обележан со јавни тензии. Во март 2024 година беше спроведена истрага по наводи на „свиркач“ за мешање во две ситуации поврзани со трки во Саудиска Арабија и Лас Вегас. Етичката постапка заврши без докази за вмешаност, но темата остана присутна.

Во април 2025 година, оставката на заменик-претседателот за спорт, Роберт Рид, отвори нова дебата. Тој јавно зборуваше за „фундаментален распад на стандардите на управување“ и носење одлуки „зад затворени врати“, што дополнително го поларизираше мандатот на Бен Сулајем.

Реизбор и отворени прашања

На 12 декември 2025 година, Мохамед бен Сулајем обезбеди втор мандат до 2029 година како единствен кандидат на гласањето во Ташкент. Потенцијалните ривали се повлекоа, наведувајќи дека правилата и процедурите – особено обврската за составување целосен тим со потпретседателски позиции – практично го блокирале процесот.

Паралелно, во Париз се води правен спор околу валидноста на изборниот процес. Судот дозволи изборот да продолжи, но најавено е ново рочиште во февруари 2026 година. Од друга страна, „FIA“ тврди дека процесот бил транспарентен и целосно во согласност со статутот.

Со поддршка од над 90% од гласовите, актуелниот претседател на Меѓународната автомобилска федерација (ФИА), Мохамед Бен Сулајем, беше реизбран за претседател и ќе ја извршува оваа функција во уште еден четиригодишен мандат.

Реизборот се одржа во рамки на Генералното собрание на ФИА, кое годинава собра повеќе од 500 високи делегати од областа на мобилноста и мотоспортот од 149 земји ширум светот. Меѓу присутните беа и претставници на Авто-мото сојузот на Македонија (АМСМ), како единствена мобилити членка на ФИА од нашата земја, што ја потврдува активната улога на АМСМ во меѓународните процеси и политики поврзани со мобилноста и безбедноста во сообраќајот.

Во пресрет на одржувањето на Генералното собрание и претседателските избори, Бен Сулајем истакна дека членовите на ФИА имаат централна улога во работењето и стратешкиот развој на организацијата.

„Нашите членови се клучни за сè што ФИА го прави. Во наредниот период, со нетрпение очекувам да ги слушнам нивните перспективи, да ја продлабочиме поврзаноста помеѓу спортот и мобилноста, да го прошириме нашето глобално влијание и заеднички да го демонстрираме позитивното влијание што можеме да го оствариме.“

Тој изрази задоволство од постигнатите резултати во изминатиот мандат, нагласувајќи дека фокусот и понатаму ќе биде насочен кон трансформација и модернизација на ФИА.

„Паралелно со активностите во мотоспортот, ја зајакнуваме нашата мисија за мобилност во сите региони, ја унапредуваме улогата на ФИА во автомобилскиот екосистем и активно придонесуваме во глобалните дискусии за одржливи градови, побезбедни патишта и иднината на транспортот.“

Хронологија – клучни точки

• 1961: Роден во Дубаи

• 1983 – 2002: 61 победа и 14 титули во „MERC“

• 2005: Претседател на „EMSO“

• 2008: Потпретседател на „FIA“ за спорт

• 2009: Клучна улога во Големата Награда на Абу Даби

• 17 декември 2021: Избран за претседател на „FIA“

• 2024: Завршена истрага за наводно мешање – без докази

• 2025: Оставка на Роберт Рид; реизбор без противкандидат

Што следи понатаму

Вториот мандат на Мохамед бен Сулајем ќе се мери по две линии: дали ќе успее да ја одржи финансиската стабилност и глобалната експанзија што ја истакнува „FIA“, и дали ќе одговори на критиките за транспарентност, управување и концентрација на моќ.

Она што е неспорно е дека неговото претседателствување означи крај на една ера и почеток на нова, во која светскиот мотоспорт станува сè помалку евроцентричен.