„Дали ова е годината на големото откривање дека Дедо Мраз е всушност голема, дебела лага? Мојата ќерка Либерти (7), вчера се врати дома од училиште и ме праша дали Дедо Мраз е вистински затоа што едно момче од нејзиниот клас ѝ рекло дека не е. Останав без зборови, зјапав во подот, не сакајќи да го привлечам нејзиното внимание. Не ми се допаѓа голема празнична лага затоа што не сакам да бидам неискрена. Лажењето на децата за Дедо Мраз и за виленикот на полицата ми делува како форма на лошо родителство што може да ја наруши тешко стекнатата доверба. Искрено, не знам како да се справам со таа ситуација“, започнала новинарката на „Индипендент“, Шарлот Крипс, пишувајќи за дилемата што ја мачи оваа празнична сезона.

Таа продолжува и признава дека била изненадена од фактот што нејзината постара ќерка Лола (9) воопшто не поставува такви прашања. Таа се сомнева дека можеби ја знае вистината бидејќи еднаш ја фатила како бара идеи за божиќни подароци на мобилниот телефон. Но, и покрај ова, Шарлот се плаши како оваа празнична лага ќе влијае на нејзините девојчиња во иднина.

Резултати од истражувањето

„Секако, можеби претерувам, бидејќи кога бев мала, никој никогаш не ме седна и не ми кажа дека Дедо Мраз не е вистински. Се сеќавам само како татко ми се сопнуваше носејќи ги нашите подароци и нè будеше сите; тогаш имав околу 10 години. Една моја пријателка беше разоткриена откако се сними себеси и нејзиниот сопруг како ставаат подароци под бор и заборави дека нејзиниот мобилен телефон е поврзан со семејниот ајПад“, истакнала Шарлот.

Според истражувањата, просечната возраст на која децата престануваат да веруваат во Дедо Мраз е осум години. Проектот Дедо Мраз, што го спровела психологот д-р Кандис Милс од Универзитетот во Тексас, исто така покажал дека во последните 40 или 50 години немало промена во однос на возраста. Всушност, благодарение на модерните технологии со помош на кои Дедо Мраз или велигденското зајче лесно можат да се додадат на фотографии или видеа, на децата може да им се понудат и уште пореални „докази“ за нивното постоење.

Студија за Дедо Мраз спроведена од Крис Бојл од Универзитетот во Ексетер покажала дека дури 65 осто од децата го поддржуваат митот дека Дедо Мраз постои иако веќе знаеле дека не е вистина. Таа магија на празниците ја поддржувале, како што покажала студијата, 72 осто од родителите; 15 отсто од децата се чувствувале предадени од своите родители, а 10 отсто биле лути што ја одржувале лагата толку долго.

„Моите деца сега се во таканаречената опасна зона, односно на возраст кога полека ќе разберат дека Дедо Мраз е измислен. Исто така, мојата најстара ќерка сега е на пресвртница, кога понатамошното верување би можело да ѝ донесе потсмев и малтретирање во училиште“, признала Шарлот.

Доктор Рохан Капитани, професор по наука на Универзитетот Дарам, исто така учествуваше во овогодинешното истражување за Дедо Мраз и децата, и тој заклучува дека родителите треба да проценат само кога е вистинското време да им ја кажат на своите деца вистината за неговото (не)постоење.

„Нема најдобро време да им се каже на децата вистината за Дедо Мраз, исто како што нема време да се зборува за секс. Децата ќе дојдат до свои заклучоци, на еден или друг начин. Што се однесува до тоа кога… тоа е кога има смисла за родителот, и за да не се задева детето од врсниците затоа што верува кога повеќето од неговите врсници или клас не веруваат“, рекол д-р Капетанс.

Ситуацијата е алармантна, преоптоварените лекари само ги крпат: Во истата соба, дете кое е „нападнато од вонземјани“ и психопат кој сака да го претепа

Во што е трикот?

Д-р Капетанс тврди дека трикот е во тоа да им се објасни на децата дека, иако сега ја знаат вистината, сепак можат да помогнат во зачувувањето на празничната магија за нивните помлади браќа и сестри. Докторот верува дека тогаш тоа станува еден вид „обред на премин“, а нагласува дека на тоа не треба да се гледа како на губење на вербата, туку како стекнување одговорност и, на некој начин, позрело знаење.

Алиса Бласк Кембел, експертка за емоционален развој и авторка на бестселерот „Големи деца, поголеми чувства: Навигација низ пркосот и анксиозноста за одгледување самоуверени, поврзани деца“, се согласува дека Дедо Мраз не е традиција што е еднакво голема, односно важна за секое дете.

„Не постои еден вистински момент да му се каже на детето вистината за Дедо Мраз. Семејствата го прават тоа различно и тоа е во ред. Повеќето деца го сфаќаат тоа сами. Како што влегуваат во средното детство, приближно помеѓу пет и 12 години, врсниците стануваат главен извор на информациите, а мозокот се свртува кон логиката, споредбата и социјалната свест. Тие почнуваат да ги составуваат парчињата од сликата долго пред родителите воопшто да седнат и да објаснат“, објаснува експертката.

Како што вели понатаму, откако детето ќе ја разбере вистината, нормално е во него да се разбудат силни чувства и можеби некои негативни емоции од кои неговите родители сакаат да го заштитат.

„Моменти како овој стануваат вежба за децата и нивното процесирање на емоциите. Децата учат како да ги препознаваат своите чувства и емоции, да ги именуваат и да ги доживуваат со поддршка на своите родители“, продолжува Бласк Кембел.

Совети од експерти

Ако детето се чувствува измамено, најважното и најдоброто нешто што родителот може да го направи е да остане смирен, да го признае тоа чувство и отворено да разговара за него. Кембел советува да се обезбеди поддршка, но и да се открие вистината.

„Дедо Мраз е нешто што многу семејства го практикуваат за да ја одржат традицијата и магијата на празниците што е можно подолго. Затоа, добар почеток на разговорот со децата би можел да оди во насока родителите да признаат дека ја криеле вистината од нив затоа што им било забавно и им помогнало да ги направат празниците уште помагични“, советува експертката.

Д-р Аманда Гамер, детски психолог, исто така верува дека е најдобро да им дозволите на децата сами да ја откријат вистината.

„Повеќето деца сами ја откриваат вистината околу седум или осум години, кога нивното размислување станува пологично и почнуваат да ги споредуваат приказните со доказите од реалниот свет. Најздравиот пристап е да го следите детето“, порачала д-р Гамер и додала дека ако поставуваат директни прашања, тоа обично е знак дека се подготвени за искрен, но „нежен“ разговор.

„Нема штета во уживањето во традицијата на Дедо Мраз. За помладите деца, тоа е дел од имагинативната игра. Проблеми можат да се појават ако родителите ги удвојат своите напори со сè посложени приказни кога детето очигледно има сомнежи. Ова може да ја поткопа довербата“, рекла д-р Гамер, додавајќи дека е најлошо за детето ако вистината е скриена од него, а неговите соученици веќе знаат.

„Децата во исто одделение често ја достигнуваат оваа фаза во различно време. Важно е да го поддржите сопственото дете да разбере што слушнало и да го убедите дека семејствата ги прават работите поинаку“, рекла таа.

За повеќето деца, транзицијата е мазна и позитивна, особено кога се прави со топлина и искреност. Целта не е да се објави веста на одредена возраст, туку да се помогне на децата да преминат од верување во човек кон разбирање на духот на Дедо Мраз на начин што сè уште им изгледа посебен.