Земјите-членки на ЕУ ќе имаат само три дена во мирно време и шест часа во кризни ситуации за да одобрат преминување на воени трупи и опрема преку своите граници, според новиот предлог од Европската комисија. Целта на таканаречениот „воен Шенген“ е драстично да се подобри воената мобилност низ целата Унија, пишува Euronews.
„Денес, за да се премести воена опрема и трупи, да речеме, од запад кон исток, за жал, потребни се месеци“, рече Апостолос Цицикостас, европскиот комесар за одржлив транспорт и туризам.
„Она што сакаме да го постигнеме е тоа да се случи во рок од неколку дена. Не можете да браните континент ако не можете да се движите низ него“, рече тој на прес-конференција. „Многу е јасно, затоа го создаваме овој воен Шенген“.
Пакетот за воена мобилност, кој официјално ќе биде претставен денес, е најновиот во низата планови на Комисијата за зајакнување на одбраната на ЕУ до крајот на деценијата. Рокот се споменува бидејќи некои разузнавачки агенции веруваат дека Русија би можела да има капацитет да нападне друга европска земја дотогаш.
Една клучна мерка ќе биде забрзување на издавањето дозволи за прекугранична воена мобилност. Во моментов, правилата во 27-те земји-членки не се хармонизирани, а на некои им се потребни недели за да одговорат на барање од друга земја-членка на ЕУ.
Комисијата сака да го скрати ова на максимум три дена во мирно време и само шест часа во кризни ситуации, при што овластувањето е имплицирано во вториот случај.
Планот предвидува нов европски систем за воена мобилност, моделиран според Механизмот за цивилна заштита на ЕУ, кој овозможува брза помош во случај на катастрофи. Тој ќе вклучува „фонд за солидарност за воена мобилност“, преку кој земјите-членки можат да стават на располагање средства како што се товарни возови или фериботи, како и „каталог на воена мобилност“ во кој се наведени цивилни средства со двојна намена што можат да се користат за воени операции.
Цицикостас проценува дека за оваа работа ќе бидат потребни 100 милијарди евра. Сепак, ЕУ досега издвои само 1,7 милијарди евра за воена мобилност во тековниот повеќегодишен буџет што завршува во 2027 година, износ што комесарот го опиша како „капка во океанот“.
Предлогот за следниот седумгодишен буџет од 2028 година е нешто помалку од 18 милијарди евра – десеткратно зголемување, но сепак далеку од целта. Сепак, Цицикостас појасни дека ова не е единствениот извор на финансирање. Со оглед на тоа што инфраструктурата е двојна намена, земјите-членки ќе можат да користат кохезиони фондови, како и пари од програмата за одбранбени заеми SAFE. Овие инвестиции ќе бидат вклучени и во новата цел за трошење на НАТО алијансата.
