Извршниот директор на Тесла вчера објави на Икс, дека неговиот стартап „Xai“ ја развива Грокипедија, за која тврди дека ќе биде „огромно подобрување“ во однос на популарната онлајн енциклопедија.

Овој потег не е изненадувачки со оглед на тоа што Маск долго време е во конфликт со Википедија, која постојано ја обвинува за „воук“ пристрасност, па дури и повика на прекин на нејзиното финансирање, кое се потпира на донации од корисниците. Порано оваа година, во јануари, Маск ја критикувал Википедија и за запис во кој бил обвинет дека наводно дал нацистички поздрав на инаугурацијата на Доналд Трамп.

Како ќе функционира Грокипедија?

За да ја изгради Грокипедија, Маск планира да го користи Грок, чет-бот развиен од неговиот стартап „xAI“ како алтернатива на популарниот „ChatGPT“. Грок бил обучен на огромни количини на податоци од интернет, вклучувајќи јавни објави на Икс.

Во поткаст претходно минатиот месец, Маск објасни дека верува оти Грок е доволно напреден не само за да ја замени работата на волонтерските уредници на Википедија, туку и да ги исправи постојните пристрасности и неточности.

„Грок користи големи количини на инференцијално пресметување за, на пример, да погледне страница на Википедија што е вистина, делумно вистина или неточно, или што недостасува на таа страница“, рече тој.

Сепак, вреди да се спомене дека самиот Грок имал свои проблеми во минатото, вклучувајќи контроверзни изјави како што е фалењето на Хитлер. Извештаите сугерираат дека четботот во некои одговори го фалел Хитлер за „водење на Германија“, додека во други контексти давал контрадикторни изјави. Компанијата на Маск,“ xAI“, оттогаш привремено го суспендирала или ограничила пристапот до Грок со цел да се справи со безбедносните и етичките заштитни мерки.

Значи, Грокипедија на Маск е замислена како алтернатива на Википедија со вештачка интелигенција, при што Грок би анализирал извори и би генерирал содржина во реално време, со цел да ги исправи пристрасностите и грешките. За разлика од Википедија, која ја уредуваат волонтери, Грокипедија би се потпирала на вештачка интелигенција со можно учество на корисниците, нудејќи поширок спектар на извори. Сепак, остануваат прашањата за сигурноста, транспарентноста и контролата врз уредничките политики.

Публика и критика

Објавата на Маск не откри кога Грокипедија би можела да се лансира, но се очекува да привлече публика од негови поддржувачи и десничарски коментатори кои го делат неговото мислење за либералната пристрасност на Википедија, пишува „PCMag“.

Од друга страна, критичарите, вклучувајќи го и основачот на Википедија, Џими Велс, истакнуваат дека бесплатната енциклопедија се фокусира на точноста, додека Икс на Маск се соочува со обвинувања дека станал центар за дезинформации. Велс ги критикувал промените што Маск ги направил на Твитер во 2023 година по преземањето, тврдејќи дека платформата е „преплавена со тролови и лудаци“.

Маск се соочува со тешка задача

Соборувањето на Википедија од тронот нема да биде лесна задача – таа е една од најпосетуваните веб-страници во светот. Сепак, Маск е уверен дека може да ја наруши сегашната состојба.

Википедија е бесплатна онлајн енциклопедија уредувана од волонтери од 2001 година и управувана од непрофитната фондација Викимедија. Достапна е на десетици јазици и функционира преку постојано ажурирање и колективна уредничка контрола, со транспарентност на историјата на промените и задолжително цитирање на изворите.

Денес, таа е меѓу најпосетуваните веб-страници во светот: според „Семруш“, таа бележи околу 4,6 милијарди посети месечно и останува во рамките на глобалните „топ 10“, иако во последните три години е забележан мал пад на сообраќајот.

И покрај критиките поради можна пристрасност, вандализам или нееднаков квалитет на статиите, Википедија е клучна бидејќи нуди брз и широк пристап до основни информации, служи како почетна точка за истражување во образованието, а нејзиниот модел на колективно знаење ја прави еден од највлијателните извори на информации во дигиталното доба.