Вселенските карпи кои неодамна пристигнаа на Земјата со помош на сонда би можеле да дадат одговори на некои од најважните прашања за вонземскиот живот и човечкото постоење, пишува Гардијан. Пред неколку милијарди години, на самиот почеток на Сончевиот систем, влажен и солен свет кружел околу Сонцето. Потоа доживеал катастрофален судир со друго тело и се распаднал на парчиња.
Еден од тие фрагменти станал астероидот Бену. Минералите од него, кои неодамна беа донесени на Земјата со американското роботско вселенско летало „OSIRIS-Rex“, се покажаа како исклучително богати со сложени хемиски соединенија клучни за потеклото на животот.
„Имаше работи во примероците од Бену кои целосно нè воодушевија“, вели проф. Сара Расел, специјалистка за космичка минералогија во Природонаучниот музеј во Лондон и една од главните автори на големата студија за минералите од Бену објавена во списанието „Nature“.
„Никогаш такво досега немаме видено“
„Разновидноста на молекулите и минералите сочувани во овие примероци не наликува на ништо што досега сме го виделе во вселенскиот материјал“.
Резултатите од оваа и другите мисии ќе бидат во централниот дел на изложбата „Space: Can Life Exist Beyond Earth?“ која се отвора на 16 мај во Природонаучниот музеј во Лондон. Тоа ќе биде можност јавноста да дознае за најновите наоди во потрагата по живот надвор од нашата планета“, рекла Расел.
Last night, we awarded OSIRIS-REx Team the 2025 Michael Collins Trophy for Current Achievement. The mission returned to Earth samples from the 4.5 billion-year-old asteroid Bennu—the largest quantity of returned planetary material from beyond the Moon. #CollinsTrophy pic.twitter.com/9OYOzWdXzE
— National Air and Space Museum (@airandspace) March 28, 2025
Како што ќе покаже изложбата, основните хемиски градежни блокови на животот може да се најдат и во други објекти на Сончевиот систем, како што се метеоритите. Сепак, материјалот од Бену, именуван по птица од древната египетска митологија, е особено богат со такви соединенија.
„Светот од кој потекнува Бену очигледно имал подземни солени езера, а кога тие испарувале, останале наслаги на сол слични на она што го наоѓаме во исушените езера на Земјата денес“, додала Расел.
„Астероидите слични на Бену веројатно ги испорачале клучните состојки кои овозможиле да се појави живот“
Во примероците донесени од „OSIRIS-REx“, пронајдени се фосфати, амонијак и повеќе од десетина аминокиселини кои учествуваат во изградбата на протеините во живите организми на Земјата, како и сите пет нуклеобази кои ја формираат основата на РНК и ДНК. „Сето ова силно сугерира дека астероиди слични на Бену удирале на Земјата и ги донеле клучните состојки што го овозможиле животот“, додаде таа.
Научниците не веруваат дека животот се развил на самиот Бену, но веруваат дека слични астероиди би можеле да ги снабдат другите светови со основните компоненти потребни за потеклото на животот. На Земјата, со нејзината топла и стабилна средина, ова доведе до појава на првите организми способни за репродукција пред повеќе од 3,7 милијарди години.
Џејмс Веб во атмосферата на егзопланета детектирал траги од соединенија создадени исклучиво од живите суштества на Земјата
Можноста животот да постои на друго место во вселената дополнително ја возбуди јавноста минатата недела, кога беше објавено дека вселенскиот телескоп Џејмс Веб открил хемиски траги од две соединенија во атмосферата на егзопланетата К2-18б за кои знаеме дека на Земјата единствено ги создава живиот свет.
Се работи за диметил сулфид (DMS) и диметил дисулфид (DMDS). Самите по себе, тие споеви сè уште не претставуваат доказ за живот надвор од Земјата, но ги зголемија надежите дека можеби не сме сами во вселената.
Научниците признаваат дека ќе биде исклучително тешко да се докаже постоењето на живот на планети надвор од нашиот Сончев систем, освен ако еден ден не добиеме сигнал од некоја интелигентна вонземска цивилизација. Од друга страна, можните форми на живот во нашиот Сончев систем ќе бидат многу полесни за собирање и проучување и можеби еден ден ќе потврдат дека животот на другите светови навистина постои.
Што би направиле во тој случај е друго прашање“, изјавила Марон. „Едно од прашањата што ќе им ги поставиме на посетителите на изложбата е како би се однесувале кон животот доколку го пронајдеме на Марс или на друга планета.
Дали треба да се држиме настрана? Дали би се обиделе да стапиме во контакт? Или би се обиделе да го изедеме, како што ги јадеме другите форми на живот со кои ја делиме оваа планета? Тие прашања за вонземскиот живот ни помагаат да размислиме како се однесуваме кон живите суштества на самата Земја“.
Сè уште не е познато дали слични процеси се случиле на други светови како што се Марс и некои од месечините на Јупитер и Сатурн, вклучувајќи ги Европа, Ганимед, Титан и Енцелад, кои денес се во фокусот на неколку научни мисии. Двете вселенски летала во моментов патуваат кон ледените месечини на Јупитер, Европа и Ганимед, за кои знаеме дека пристаништето на океани со течна вода под површината.
Покрај тоа, роверот Розалинд Френклин, развиен во Обединетото Кралство, треба да слета на Марс во 2029 година и да ја издупчи неговата површина во потрага по знаци на живот.
The European Space Agency is sending its first ever rover, the UK-built Rosalind Franklin, to Mars as part of the ExoMars programme to explore whether life has ever existed on the Red Planet. pic.twitter.com/GwIGeQF660
— Sky News (@SkyNews) March 29, 2025
„Бев запрепастена“
Досега, научниците имаа пристап до ограничени количества вонземски материјал, главно метеорити, примероци од Месечевото тло, донесени од астронаути и роботски сонди и фрагменти од Марс кои завршија на Земјата по што силните удари на Црвената планета фрлаа остатоци во вселената, а некои од нив на крајот паднаа на нашата планета како метеорити.
Посетителите на изложбата ќе можат да допрат примероци од материјали од Месечината и Марс, како и метеорит кој е создаден по отцепувањето од астероид. Интересно е што оваа карпа е постара од самата Земја. „Ќе биде вистински хит“, рекла Шинејд Марон, водителка на изложбите во музејот.
Вселенското летало „OSIRIS-Rex“ донесе 120 грама прашина од Бену на Земјата, а околу 200 милиграми се дадени во музејот за анализа, вели Расел. „Кога ја отворивме капсулата, видовме црн прав со бели честички насекаде. Мислевме дека е загадено. Но, се покажа дека е фосфорно соединение кое досега не било пронајдено во метеоритите, а е од пресудно значење за развојот на животот. Бев запрепастена“.
Џејмс Веб во атмосферата на егзопланета детектирал траги од соединенија создадени исклучиво од живите суштества на Земјата
Можноста животот да постои на друго место во вселената дополнително ја возбуди јавноста минатата недела, кога беше објавено дека вселенскиот телескоп Џејмс Веб открил хемиски траги од две соединенија во атмосферата на егзопланетата К2-18б за кои знаеме дека на Земјата единствено ги создава живиот свет.
Се работи за диметил сулфид (DMS) и диметил дисулфид (DMDS). Самите по себе, тие споеви сè уште не претставуваат доказ за живот надвор од Земјата, но ги зголемија надежите дека можеби не сме сами во вселената.
Научниците признаваат дека ќе биде исклучително тешко да се докаже постоењето на живот на планети надвор од нашиот Сончев систем, освен ако еден ден не добиеме сигнал од некоја интелигентна вонземска цивилизација. Од друга страна, можните форми на живот во нашиот Сончев систем ќе бидат многу полесни за собирање и проучување и можеби еден ден ќе потврдат дека животот на другите светови навистина постои.
Што би направиле во тој случај е друго прашање“, изјавила Марон. „Едно од прашањата што ќе им ги поставиме на посетителите на изложбата е како би се однесувале кон животот доколку го пронајдеме на Марс или на друга планета.
Дали треба да се држиме настрана? Дали би се обиделе да стапиме во контакт? Или би се обиделе да го изедеме, како што ги јадеме другите форми на живот со кои ја делиме оваа планета? Тие прашања за вонземскиот живот ни помагаат да размислиме како се однесуваме кон живите суштества на самата Земја“.