Микробрановите печки користат зрачење за загревање на храната со децении, а исто толку долго, некои луѓе се загрижени дека претставуваат ризик по здравјето. Оваа загриженост оди до тој степен што тие дури може да одбијат да јадат храна што е загреана во микробранова печка.

Кои се негативните ефекти на микробрановите печки

Бидејќи микробрановите печки користат технологија која вклучува зрачење, некои се загрижени дека тие се опасни. Микробрановите печки ја загреваат храната користејќи електромагнетни „микро“ бранови кои предизвикуваат вибрирање на молекулите на водата во храната. Овие вибрации создаваат топлина што ја загрева храната.

Енергијата од микробранова печка може да ги загрее ткивата на телото на ист начин како што ја загрева храната, со вибрирање на молекулите. Но, за да се случи ова, едно лице треба да биде внатре во микробрановата печка со затворена врата, што е малку веројатно со оглед на големината на типична микробранова печка. Ако тоа се случи, ткивата во телото што содржат вода и оние кои се најблиску до зрачењето создаваат најмногу топлина. Ова загревање може да предизвика изгореници на кожата или катаракта во очите.

„Единствениот проблем со микробрановите би бил ако постојано се изложувате на изворот на микробранова печка, тогаш ќе почнете да се загревате. Но, ова не се разликува од стоењето многу блиску до отворен пламен“, вели Рахим Хашмани, истражувач во областа на физиката со висока енергија на „Универзитетот во Висконсин“ во Медисон.

Дали е штетно стоењето во близина на микробранова печка?

Доколку вратата е правилно затворена, „тоа воопшто не е штетно“, вели Хашмани. Електромагнетните бранови во микробрановите печки припаѓаат на форма на зрачење наречено нејонизирачко зрачење. Нејонизирачкото зрачење не е радиоактивно како јонизирачкото зрачење што се користи во рендгенските зраци или нуклеарната енергија. Според Националниот институт за рак, „Нејонизирачкото зрачење вклучува видлива, инфрацрвена и ултравиолетова светлина, микробранови, радио бранови и радиофреквентна енергија од мобилните телефони. За повеќето видови на нејонизирачко зрачење не е откриено дека предизвикуваат рак“.

Дизајнот на микробрановата печка го задржува зрачењето внатре во рерната и ги блокира микробрановите кога рерната е исклучена и вратата е отворена. Ако микробрановата работи правилно и не е оштетена, ризикот од изложување на радијација е речиси нула. За да се намали потенцијалната изложеност, ФДА препорачува потрошувачите да избегнуваат да стојат директно пред или да се потпираат на микробранова печка додека работи.

Може ли микробрановите печки да испуштаат зрачење?

Микробрановите печки имаат вградени безбедносни карактеристики што ги спречуваат да генерираат енергија кога ќе се отвори вратата.

„Кога ќе ја затворите вратата на микробрановата печка, таа делува како мал кафез, инаку познат како кафез Фарадеј“, вели Хашмани. Внатрешните метални ѕидови на микробрановата печка делуваат како огледала, предизвикувајќи електромагнетните бранови да се рефлектираат внатре. Вратите кои не се затвораат правилно поради нечистотија, имаат скршени или оштетени брави или други видливи оштетувања, ја зголемуваат можноста за протекување. За да го намалите ризикот од изложеност на радијација:

• никогаш не користете ја микробрановата печка ако вратата не се затвора правилно;

• не користете ако бравата на вратата е скршена;

• бравата на вратата мора да биде чистa.

Дали микробрановите печки се 100 отсто безбедни?

Хашмани признава дека производните дефекти што доведуваат до пукнатини или дупки може да дозволат истекување на електромагнетни бранови. Но, вели тој, „микробрановите се премногу слаби за да бидат опасни“.

Не можеме да ја видиме или почувствуваме микробрановата енергија, што го отежнува откривањето на проблеми со неисправен уред. Хашмани има трик за откривање на потенцијално истекување на микробранова печка: Тој вели дека електромагнетните микробранови и фреквенциите на сигналот на Wi-Fi се многу блиску. Ако сигналот за Wi-Fi на телефонот падне кога ќе ја вклучите микробрановата печка, ова може да укаже на истекување.

Дали може да се користат пластични садови во микробранова печка?

Употребата на пластика во микробрановата печка сè уште е проблематична. Пластичните садови во кои се чува ладна храна, како што се маргарин или јогурт, ќе предизвикаат хемикалиите да се испуштаат во храната кога ќе се загреат во микробранова печка. Со пластични садови за храна безбедни за микробранова печка (MFPC) беше направен обид да се намали овој ризик. Но, една неодамнешна студија покажа дека MFPC-ите имаат некои од истите проблеми и дозволуваат микропластиката да навлезе во храната за време на загревањето. Доказите покажуваат дека микропластиката предизвикува негативни здравствени ефекти во телото. Ова значи дека безбедната пластика можеби нема да постои за употреба во микробранова печка.

„Не сум љубител на загревање храна во пластика“, вели д-р Џеф Калбертсон, пензиониран професор на „Факултетот за наука и технологија за храна“ на Универзитетот во Охајо. Тој се согласува дека дури и „MFPC“ може да навлезат во храната, особено кога контејнерот е нов. Количината на истекување се намалува со секоја наредна употреба. Тој препорачува да се зацврстат нови пластични кутии така што ќе ги наполните со вода и ќе ги испечете неколку пати во микробранова бранови за да им овозможи на полимерите во пластиката да влезат во водата.

„Тогаш пластиката би можела да биде многу побезбедна“, вели тој. Д-р Калбертсон препорачува да се користи само цврста пластика за загревање во микробранова печка.

Ефекти од готвењето во микробранова печка врз хранливите материи

Храната подготвена во микробранова печка ги содржи истите хранливи материи како и храната приготвена со други методи. Доказите покажуваат дека вибрирачките молекули на вода што се користат при готвење/греење во микробранова печка може да ги зачуваат хранливите материи.

„Нема сомнеж дека микробрановите ги зачувуваат хранливите материи поефикасно од кој било друг метод. Методите на загревање, како што се парење, печење и пржење, а печките за конвекција уништуваат повеќе хранливи материи со загревање на храната однадвор навнатре“, вели д-р Калбертсон.

Исклучок се хранливите материи чувствителни на топлина, додава д-р Калбертсон. Тој ги идентификува тиаминот (Б1) и витаминот Ц како најчувствителни.

Дали е канцерогена храната подготвена во микробранова печка

Мит е дека храната во микробранова предизвикува рак. Хашмани вели дека електромагнетните бранови се премногу слаби. „Тие не можат да јонизираат никаков материјал во нашата кожа или во нашето тело. Сè што можат да направат е да го вибрираат и да го загреат“.

Нејонизирачкото зрачење што се користи во микробранова печка не е радиоактивно. Зрачењето престанува кога ќе престане готвењето/загревањето. Нема остатоци од радијација и ништо не останува во храната.

Дали готвењето во микробранова печка ги убива бактериите?

За безбедно готвење на храната потребно е темелно загревање за да се убијат бактериите. Недоволно зготвената храна може да предизвика болести предизвикани од храна. Истражувачите покажаа дека микробрановите печки ги уништуваат бактериите исто како и другите методи за готвење без да влијаат на квалитетот на храната.

Од друга страна, погустата храна не се загрева рамномерно во микробранова печка и некои делови може да останат недоволно загреани. Секогаш проверувајте дали храната е целосно загреана за да ги убие сите присутни бактерии.

„Ние всушност не убиваме многу микроорганизми кога ја загреваме храната во микробранова печка. „Повеќето луѓе ја загреваат храната само до точка каде што храната е на добра температура за јадење и не ја загреваат доволно за да ги убие бактериите што растеле додека храната се ладела по првата употреба“, забележува д-р Кулбертсон.

„Храната нема да има толку добар вкус ако постојано ја загревате во микробранова печка. Тоа исто така не е многу безбеден процес од гледна точка на безбедноста на храната“, вели тој. Мешањето на храната на половина пат низ циклусот на загревање ќе помогне да се намалат студените, незагреани места каде бактериите можат да преживеат.

Како да избегнете изгореници од прегревање

Кога водата врие на 100 степени Целзиусови, со вриење се ослободуваат воздушни меури, дозволувајќи им на пареата да излезе од течноста, но загревањето на водата во микробранова печка не ја предизвикува истата реакција на вриење. Наместо тоа, презагреаните жаришта над точката на вриење се акумулираат сантиметар или два под површината. Кога жариштата се нарушуваат со додавање кесичка чај, прашок или, во ретки случаи, само придвижување на течноста наоколу, може да дојде до ерупција, што ќе предизвика прелевање на жешките точки. На овие температури, течностите може да предизвикаат изгореници на кожата.

Храната исто така може да предизвика изгореници. Различната храна различно реагира на микробрановата печка во зависност од нивниот состав. Храната со непорозни површини (како преработеното месо) или храната со различни слоеви структура (како јајцата со жолчки и белките) ќе се загрева нерамномерно. Ова може да доведе до ризик (иако ретко) од експлозија на храната. За да го намалите ризикот од повреда од прегревање, преземете ги следниве мерки на претпазливост:

• Повремено промешајте ги течностите додека се загреваат;

• Додадете кесичка чај или мала количина прашок во течности на почетокот на процесот на загревање;

• Не загревајте течности подолго од препорачаното време;

• Користете контејнер со коси ѕидови.