Речиси секојдневно пристигнуваат лоши вести од автомобилските центри во Баварија, Долна Саксонија и Швабија: кратења на работни места, пропаст на добавувачи и историски пад на профитите.

Податоците за третото тримесечје дополнително го хранат таквиот впечаток. Како што пишува „WiWo“, „Volkswagen“, „BMW“ и „Mercedes-Benz“ во тој период, во однос на претходната година, во просек изгубиле дури 76 проценти од оперативната добивка. Слични трендови се забележуваат и кај други европски производители на автомобили.

Во исто време, конкуренцијата надвор од Европа поминува значително подобро. Јапонските производители забележале пад на добивката од 29 проценти, додека американските и кинеските производители изгубиле само околу 14 проценти. На прв поглед, изгледа дека европската автоиндустрија се гуши во криза, додека остатокот од светот оди напред со полна брзина.

Три автомобилски света – и Европа како губитник?

Таквите разлики се вклопуваат во сè поизразената поделба на глобалниот автомобилски пазар на три одделни сфери: Европа, Кина и САД. Секоја од нив има сопствени правила на игра – од еколошки стандарди и заштита на податоци до потрошувачки навики.

Кина агресивно го освојува пазарот со невидена офанзива на електрични возила. САД, од друга страна, сè поотворено се оддалечуваат од климатските цели и се потпираат на големи возила со класични мотори. А Европа? Според доминантниот наратив тоне во криза, но кога ќе се погледне ладната статистика, таа приказна почнува да се распаѓа.

Европа и понатаму има најздрави производители

Анализата на консултантската куќа „BCG“ покажува дека дури половина од највиталните и финансиски најздравите автомобилски компании во светот се наоѓаат токму во Европа. Во таа елитна група, само една четвртина се кинески производители, додека од САД доаѓа едвај секоја осма компанија.

Европа, а особено Германија, и понатаму знае да произведува автомобили – и тоа многу профитабилно, дури и во тешки времиња. „BMW“ во првите три тримесечја во просек заработувал 4.488 евра по продадено возило, додека „Mercedes-Benz“ остварувал 3.214 евра по автомобил. За споредба, американските производители како „Tesla“, „Ford“ и „General Motors“ заедно во просек остварувале околу 1.717 евра по возило, а кинескиот „BYD“ само 1.103 евра.

Во Европа се врти најмногу пари, но …

Европските производители моментално навистина имаат проблем со профитабилноста. Слабата побарувачка за премиум возила, американските царини, колапсот на пазарот на класични мотори во Кина и неповолните девизни курсеви силно ги притискаат резултатите. Покрај тоа, компаниите мора да вложуваат огромни суми во развој на електрични возила и да спроведуваат скапи реструктурирања.

Но, и покрај сè – продажбата останува силна, цените високи, а Европа и понатаму доминира во светските автомобилски приходи. Според проценките за 2025 година, вкупните приходи ќе бидат на нивото од претходната година.

Според податоците на „Forbes“, во 2024 година кинеските производители (меѓу кои „BYD“, „SAIC“ и „Geely“) оствариле приходи од 445 милијарди евра. Американските производители („General Motors“ и „Tesla“) достигнале 468 милијарди евра. Сам „Volkswagen“ остварил 351 милијарда евра, додека „Mercedes-Benz Group“ и „BMW“ забележале приходи од 157, односно 154 милијарди евра. Остатокот од европската автоиндустрија додал уште околу 303 милијарди евра, а „Daimler Truck“ 58,5 милијарди евра.

Европа доминира во вредноста на извозот

Кина во 2024 година извезла 6,6 милиони автомобили и со тоа станала најголем светски извозник по количина. Германија, со 4,2 милиони возила, завршила дури на третото место, зад Јапонија.

Но, сликата драстично се менува кога не се гледа бројот на извезени автомобили, туку нивната вредност. Германските автомобили, по правило, се повеќекратно поскапи од кинеските, поради што Европа во вредносна смисла убедливо доминира во глобалниот извоз.

Според податоците на „International Trade Centre“, вредноста на автомобилскиот извоз од Европа во 2024 година била речиси шест пати поголема од американската. Кина извезла автомобили во вредност од 224 милијарди долари, Германија 280 милијарди, САД 144 милијарди, додека остатокот од Европа достигнал дури 521 милијарда долари.

Кина води со иновации, САД значително заостанува зад Европа

Кина е далеку најголемиот светски пазар на автомобили, пред сè затоа што побарувачката таму сè уште не е заситена. Со силна државна поддршка за електричните возила, кинеските производители во тој сегмент имаат речиси недостижна предност.

Сепак, изненадувањето доаѓа од Европа. Иако европската индустрија силно се потпира на мотори со внатрешно согорување, преминот кон електрични возила се одвива побрзо и поуспешно отколку што често се мисли. Повеќето електрични модели продадени во Европа доаѓаат токму од европски производители.

Европа и понатаму е глобален лидер во технологијата на класичните мотори, но истовремено е и во самиот врв кога станува збор за електрични возила и автономно возење.

Меѓу 2025 и 2027 година, кинеските производители планираат да лансираат дури 278 нови електрични модели. Европските производители планираат значително помалку, но во споредба со САД, Европа јасно се профилира како втора најголема сила во електромобилноста.

Податоците на Центарот за автомобилски менаџмент покажуваат дека дури 31 процент од најважните иновации во автомобилската индустрија доаѓаат од Европа. Кина предничи со 46,5 проценти, но САД сериозно заостанува со само 13,5 проценти. Остатокот од светот – вклучувајќи ги Јапонија и Јужна Кореја – следи со уште поголемо заостанување.

Сето ова упатува на ист заклучок: Кина веројатно ќе доминира во клучните технологии на иднината, но единствениот светски регион што може да ѝ парира останува Европа. И покрај бучната криза, европската автоиндустрија и понатаму е значително посилна отколку што на прв поглед изгледа.