„Никогаш не беше неочекувано дека ќе дојде до пукнатини во европското единство кога станува збор за трговијата, бидејќи не сите европски земји се подеднакво изложени на потенцијална трговска војна или на американските царини“, изјави Агат Демараис, виша советничка за политики во Европскиот совет за надворешни односи.
Трговската војна помеѓу Европа и Вашингтон само што започна, но некои лидери на ЕУ веќе го спуштаат оружјето и се повлекуваат за да избегнат налет на царините на Доналд Трамп врз нивните извозници. Само една недела по најавата на извршниот орган на ЕУ за одмазднички мерки против Трамповите царини на челик и алуминиум, лидерите на Франција, Италија и Ирска јавно ја критикуваа стратегијата на Комисијата, која вклучува повторно воведување царини на бурбон виски од 2018 година, почнувајќи од април.
Во двоен удар, Европската комисија предводена од Урсула фон дер Лајен планира да воведе втор круг царини во вредност од 18 милијарди евра на американскиот извоз до 13 април. Трамп брзо ја ескалираше ситуацијата, заканувајќи се со шокантна царина од 200% на сите вина, шампањ и алкохолни пијалаци што доаѓаат од ЕУ. Италијанската премиерка Џорџа Мелони сега предупредува на „маѓепсан круг“ на трговска ескалација. Нејзиниот француски колега Франсоа Бајру ја обвини Комисијата дека „ги напаѓа погрешните цели“. Според „Politico", ирскиот лидер Михаел Мартин ја критикуваше извршната власт за тоа што повторно прибегнува кон истите тактики од претходниот трговски конфликт за време на првиот мандат на Трамп од 2017 до 2021 година.
Не е случајност што овие земји се најизложени на царините што Трамп ги најави врз алкохолните пијалаци: Франција, Италија, Шпанија, Холандија и Ирска се водечките извозници на алкохол во САД. Очигледно е дека првичното единство на ЕУ околу трговијата се распаѓа пред воопшто да се финализира втората, поголема царинска мерка, планирана за средината на април, како одговор на новите (и пошироки) царини на Трамп на челик и алуминиум. Во својот прв мандат, Трамп воведе американски царини на челик од 25% и на алуминиум од 10%. Овој пат, двете се фиксирани на 25% — и нивниот опфат е проширен. Брисел ја проценува вкупната штета на 26 милијарди евра и бара возвратните мерки да ја одразуваат таа сума. Јавноста може да дава повратни информации за список од 99 страници што опфаќа храна, пијалаци, производи за домаќинството и индустриска опрема.
„Никогаш не беше неочекувано дека ќе дојде до пукнатини во европското единство кога станува збор за трговијата, бидејќи не сите европски земји се подеднакво изложени на потенцијална трговска војна или на американските царини“, повторно истакна Демараис. „Секоја земја ќе биде задоволна со возвратните мерки против САД сè додека не сфати дека тие ѝ штетат на нејзината домашна економија. Ова ќе биде голем предизвик за Европската комисија – да најде најстроги можни мерки додека сите остануваат на иста страна“, додаде таа.
„Обидувајќи се да бидеме паметни во одговорот кон САД, а притоа да не си наштетиме самите себеси, истовремено се обидуваме да ја распределиме болката и влијанието што е можно повеќе, додека се обидуваме да ги минимизираме“, изјави висок функционер на ЕУ минатата недела, кога Комисијата го претстави проширениот список на царини. „Да бидеме јасни, исто така ги распределуваме на многу фер начин меѓу различните земји-членки“, додаде тој.
Како што често се случува кога станува збор за управување со чувствителни трговски тензии со земји како Кина и САД, Комисијата – која носи одлуки во име на 27 земји-членки на ЕУ – е таа што се зафаќа со најтешките мерки, започнува истраги и воведува царини.
И така, дури и додека нивните дипломати зад затворени врати во Брисел ја поддржуваат стратегијата за одмазда на Комисијата, националните лидери – како што направи Мелони во вторникот пред италијанските законодавци – јавно ги изразуваат своите резерви во обид да го избегнат гневот на конфликтниот Трамп. „Постои потреба од пораки што се политички прифатливи за домашната публика“, објасни Демараис. „Некои земји мајсторски ја играат оваа игра; разликите меѓу изјавите, кои можат да бидат резултат на домашни политички причини, и реалноста на тоа што навистина ќе се случи.“
Иста динамика се одигра минатата година, кога трговските тензии се зголемија со Пекинг околу електричните возила – како и пред една деценија со соларните панели. Како одговор на воведувањето царини од страна на ЕУ врз кинеските електрични возила во октомври, Пекинг возврати со царини врз европскиот жесток алкохол. Сите сфатија дека вистинската цел беше францускиот коњак и дека Кина го казнува Париз за поттикнување на Комисијата да поведе истрага, која најде докази за неправедна државна помош за кинеските производители на електрични возила.
„Французите се најгласни. Најжестоко ги бранат своите интереси, поради што добиваат повеќе одмазднички мерки. Ова е класичен пример, кој го видовме и со Кина“, изјави еден дипломат на ЕУ, кој побара анонимност бидејќи не беше овластен јавно да зборува.
Во меѓувреме, Германија, Шпанија и Белгија брзаа да испратат високи функционери во Пекинг за да покажат добри односи со Кина. Често се враќаа дома со симболични отстапки од претседателот Си Џинпинг – на пример, околу визите или свинското месо. „Ова е класичен случај на заштита на сопствените економски интереси“, заклучи друг дипломат.
