Во Германија минатиот викенд се одржаа состаноци на трите најсилни партии – Социјалдемократската партија (СДП), Христијанско-демократската унија (ЦДУ) и Алтернатива за Германија (АфД). По средбите, СДП и АфД влегоа во новата недела со кандидати за канцелар на Германија: Социјалдемократите го избраа Олаф Шолц на вонреден конгрес во Берлин, додека Алтернатива за Германија на партиска конференција во Риза одлучи нејзин кандидат да биде Алис Вајдел.
Меѓутоа, за разлика од партиските состаноци на демохристијаните и социјалдемократите, собирот на Алтернатива за Германија беше обезбедуван од силни полициски сили. Имено, неколку илјади демонстранти се собраа за да го спречат одржувањето на конференцијата на АфД.
Потсетуваме, според истражувањата, најчеста цел на политичкото насилство во Германија се десничарите. Во октомври 2024 година, копретседателот на АфД, Тино Хрупал, беше нападнат на предизборен митинг во Инголштад пред изборите во Баварија, а во два одделни напади претходно минатата година, беа нападнати двајца советници и пратеник на АфД.
И покрај големиот број демонстранти кои дојдоа од околните градови, судирите меѓу полицијата и демонстрантите во кои имаше повредени, употребата на пиротехнички средства на едната и водените топови од другата страна, Алтернатива за Германија собра 600 делегати кои за прв пат од основањето на партијата избраа свој кандидат за канцелар на Германија – Алис Вајдел.
Нејзин идол е Маргарет Тачер, а истовремено е голем критичар на Ангела Меркел
И покрај официјалниот избор, се чини дека во изминатите неколку денови Алис Вајдел доби несразмерно големо внимание во споредба со другите двајца кандидати. Имено, разговорот меѓу милијардерот и блискиот соработник на Доналд Трамп, Илон Маск и Алис Вајдел на социјалната мрежа „Х“ предизвика лавина од коментари, со што Вајдел стана предмет на светски интерес, а Маск во текот на разговорот ги повика германските граѓани гласаат за АфД.
„Луѓето навистина треба да застанат зад АфД, во спротивно работите во Германија многу ќе се влошат“, рече Маск, додавајќи дека ја смета Вајдел за многу разумна личност.
Алис Вајдел ѝ се приклучи на АфД во 2013 година, а веќе во 2017 година, кога АфД првпат стана парламентарна партија, таа стана пратеник и шеф на пратеничката група. Од 2022 година, таа е копретседател на АфД заедно со Тино Крупал.
Вајдел изјави дека нејзиниот политички идол е поранешната британска премиерка Маргарет Тачер, што, со оглед на нејзиниот однос кон економијата, не изненадува. Имено, таа, исто како и нејзиниот неоконзервативен идол, го застапува либертаријански концепт на минимална држава и се залага за намалување на даноците.
Меѓутоа и нејзиното формално образование, со кое се стекна на Универзитетот во Бајројт, студирајќи економија, како и нејзиниот докторат, но и нејзиниот професионален пат – од Голдман Сакс до „Bank of China“, ѝ дозволуваат да се занимава со економски теми од експертска позиција.
Така таа во разговор со Илон Маск ја критикуваше поранешната канцеларка Ангела Меркел, поточно нејзиниот однос кон германската економија и миграциската политика.
„Сметам дека Ангела Меркел беше првата „зелена канцеларка“ која ја уништи нашата земја. Таа ги отвори границите за илегалните мигранти во 2015 година, без никого да праша. Таа го сруши столбот на нашата економија. Германија е единствената високо развиена индустрија која се откажа од нуклеарната енергија“, рече таа.
Таа најави дека доколку АфД победи на изборите, целосно ќе ги затвори германските граници и ќе ги протера мигрантите без документи.
Кога станува збор за односот кон Европската унија, Вајдел рече дека ќе се залага за реформи во Унијата, а доколку тоа не е можно, ќе им даде можност на граѓаните на Германија да одлучуваат за нејзиното членство во ЕУ.
„Но, ако реформите не се можни, ако не успееме да го обновиме суверенитетот на земјите-членки на ЕУ, треба да го оставиме народот да одлучува, исто како што тоа го направи Велика Британија. И би можеле да имаме референдум за Дегзит – излегување на Германија од ЕУ“, рече Вајдел.
Таа исто така се залага за крај на конфликтот на истокот на континентот, се противи на санкциите и се залага за почитување на границите и суверено водење на политиката.
„Зад нас имаме 20 години од големата коалиција и коалицијата „Семафор“ и срушени сме. Нашата земја веќе не е она што беше. Бевме земја со најсигурно и најевтино снабдување со енергија“, рече Вајдел.
Вајдел, која е лидер на партијата и парламентарната група, вети дека Германија повторно ќе купува руски гас од гасоводот „Северен тек“ преку Балтичкото Море.
Дали ќе одлучуваат процентите или, сепак, коалицискиот потенцијал?
Судејќи според сегашните резултати од анкетите, Алтернатива за Германија има поголема поддршка од сите три партии од поранешната коалиција поединечно – социјалдемократите, зелените и либералите. Исто така партијата постигна извонредни резултати и на покраинските избори во Тирингија (32,8 отсто) и Саксонија (31,9 отсто).
Сепак, Христијанско-демократската унија води во анкетите, а лидерот на конзервативците Фридрих Мерц изјави дека нема да влезе во коалиција со Алтернатива за Германија.
Имајќи го предвид пропорционалниот изборен систем во Германија и зголемената фрагментација на нејзината политичка сцена, со сигурност може да се каже дека за формирање на владата ќе бидат потребни коалиции меѓу две или повеќе партии.
Зборувајќи за можните коалициски партнери, пратеникот на АфД, Димитри Шулц, во изјава за Еуроњуз по распадот на „семафор коалицијата“ изрази надеж дека ќе се случат големи промени во ЦДУ.
„Ова прашање е донекаде беспредметно бидејќи, се разбира, никој засега нема да коалицира со нас. Меѓутоа, во (долгорочна) иднина, се надевам дека ЦДУ повторно ќе стане конзервативна и христијанска и дека ќе преовладаат силите кои ќе и стават крај на ЛГБТ+ и климатската пропаганда и ќе соработуваат со нас. Колку подолго чека ЦДУ, толку е поголема веројатноста дека на крајот ќе соработуваат со нас како помлад партнер. Лично, јас немам ништо против тоа“, истакна Шулц.
Алтернатива за Германија остро се противи на независноста на Косово
АфД повеќе пати го изразуваше своето противење на независноста на Косово. Имено, портпаролот на АфД за надворешна политика Армин Паулус Хампел во интервју за Дојче Веле ги посочи грешките на германската политика кога станува збор за признавањето на независноста на Косово.
„Признавањето на Косово беше голема грешка. Овој државен субјект не е способен сам да опстане. Таа земја долго време е примател на помош, а најголем трошок сноси Германија. Се трошат огромни пари за проекти кои дури ја зголемуваат миграцијата кон Германија, а тоа не е прифатливо“, изјави тој.
Исто така, во 2023 година, пратениците на АфД поднесоа барање во Бундестагот со кое побараа повлекување на признавањето на независноста на Косово.
„Лажната држава Косово пропадна – одвоена по противправната агресија на НАТО против Сојузна Република Југославија (1999) и покрај едностраното прогласување независност во 2008 година без референдум, истовремено толерирајќи го протерувањето на стотици илјади Срби, Евреи и други неалбанци и не почитувајќи ја волјата на српското малцинство на северот на Косово, кое го признаа многу држави, Косово не само што е најсиромашната „држава“ на Западен Балкан, туку и втора најсиромашна „држава“ во Европа, по Молдавија“, се вели во нивното соопштението.
Поранешниот дописник на „Политика“ од Германија, Мирослав Стојановиќ, смета дека, иако ЦДУ има добро ниво на поддршка, Мерц има многу потесен простор за маневрирање кога станува збор за потенцијалните коалициски партнери, наведувајќи дека изборот е многу помал во споредба со времето кога Шолц ги избираше коалициските партнери.
„Тоа звучи парадоксално, тој не сака да коалицира со АфД, со Алтернатива за Германија, не сака многу влијателни луѓе од неговата партија со Зелените, не сака со Сара Вагенкнехт која е целосна левица, така што во овој момент му остануваат либералите, кои се движат околу цензусот или можеби под цензусот. Со либералите тој не може да формира мнозинство“, објасни Стојановиќ.
Земајќи ја предвид можноста ЦДУ да коалицира со Зелените или социјалдемократите, постои ризик оваа партија да ја повтори грешката на „семафор коалицијата“ која беше критикувана поради идеолошката некохерентност.
Од сегашна гледна точка, нивото на поддршка кај граѓаните и позицијата на идеолошката скала ја прават АфД потенцијален коалициски партнер на конзервативците.
Сепак, најголемиот успех на Алис Вајдел можеби ќе биде тоа што е на добар пат да ја внесе нејзината партија во мејнстримот, нешто што го постигнаа Марин Ле Пен во Франција и Џорџа Мелони во Италија.