Беспилотни летала или дронови е термин кој неретко го слушаме последниве години. Но, дали некогаш повеќе сме се заинтересирале околу нивната намена, како тие функционираат и што всушност претставуваат. Веруваме дека овој разговор со г. Луиџи Лигуори во голем дел ќе ја разјасни енигмата на многумина од нашите читатели.
Луиџи е поранешен воен офицер и пилот на хеликоптер и како што вели за себе, сака сè со што човек може да лета. Роден е во јужна Италија, Калабрија.
Во 1982 година се приклучил на военото офицерско училиште на италијанската армија и поминал повеќе од 38 години во Армијата стекнувајќи голем број вештини и компетенции, меѓу кои: навигатор на лет, пилот на хеликоптер, службеник за разузнавање на слики, службеник за граѓански работи, воздушна соработка, инспектор за верификација на оружјето Служел во различни мултинационални команди на ОН и НАТО, вклучувајќи ги Кувајт, Ирак, Авганистан Етиопија, Еритреја, поранешна Југославија, вклучувајќи земји како Косово и Хрватска.
Од 2018 до 2019 година тој служел во Канцеларијата на НАТО, вградена во Министерството за одбрана на Северна Македонија, како советник за внатрешна оперативност, која е дел од процесот за пристап на Северна Македонија кон НАТО Алијансата.
Со текот на времето, посветеноста и иновативниот пристап на Луиџи се исплатила и тој бил задоволен што одговорил на поканата на АХВ на Северна Македонија, за да го понуди своето знаење за беспилотните летала фокусирајќи се,не само на техниките на летање, туку и, уште поважно на безбедноста на летот и усогласеноста со правилата, а особено во одбраната на приватноста. Во Македонија го основа првиот комерцијален оператор и центар за обука за управување со беспилотни летала - „DroneBuzz“.
Колку долго работите со дронови и како започнавте?
Во текот на мојата целокупна воена кариера јас отсекогаш работев со авијација.
Започнав како оператор на системи за далечинско набљудување во Воениот институт за географија, станав пилот на хеликоптер и кога се појави првата технологија на беспилотни летала (дронови), многу брзо стекнав мислење дека ќе стане незаменлива алатка на иднината. Јас летам со дронови повеќе од 10 години.
Колкава важност имаат дроновите во модерни времиња (снимање, новинарство, филмови, агрикултура, дури и војна, шпионажа итн.) и кој профил на луѓе се заинтересирани во управување (летање) со истите?
Беспилотните летала (дронови) драстично ја променија воздушната фотографија и кинематографијата преку нудење поисплатлив начин за снимање на воздушни снимки кои претходно беа тешки или скапи за добивање. Тие во голема мера се користени за снимање на филмови, документарци, недвижности и рекламирање.
Дроновите, исто, им даваат можност на новинарите да прават воздушни снимки од настани, катастрофи и подалечни локации, обезбедувајќи вредни перспективи и го подобруваат раскажувањето на приказни. Тие се особено корисни за покривање на природни катастрофи, протести и еколошки прашања. Беспилотните летала кои се опремени со камери и сензори, се користат во земјоделството за следење на посевите, анализа на почвата и прскање пестициди или ѓубрива. Тие им помагаат на земјоделците да ги оптимизираат приносите на нивните посеви, да ги намалат трошоците и да го минимизираат влијанието врз животната средина.
Беспилотните летала исто така играат клучна улога во модерното војување при вршење надзор, извидници како и, за жал, целни воздушни напади. Тие им обезбедуваат на воените сили разузнавачки информации со голема точност, ги минимизираат ризиците за персоналот и овозможуваат прецизни напади врз непријателски цели. Беспилотните летала се користат за градежни и инфраструктурни проекти за истражување на просторот, следење на напредувањето и инспекција на структури како што се мостови, брани и цевководи. Тие ја подобруваат безбедноста, ефикасноста и точноста во овие индустрии.
Беспилотните летала, исто така, им помагаат на лицата одговорни за итни случаи во мисиите за пребарување и спасување, борбата со пожари и процена на катастрофи. Тие можат брзо да прегледаат голема површина на област, да пронајдат исчезнати лица и да ја проценат можната штета во опасни средини. Дроновите се користат за истражување на животната средина, мониторинг на дивиот свет како и за напорите за зачувување на средината.
Тие можат да собираат податоци во подалечни или недостапни области, да ја следат популацијата на животните и да ги проценат промените во животната средина.
Што се однесува до профилот на луѓе заинтересирани за управување со беспилотни летала, тој подлежи на многу варијации:
Многу поединци се привлечени од дроновите рекреативно, управуваат со нив за забава и снимаат воздушни фотографии или видеа. Професионалците користат дронови како дел од нивната работа за да ја подобрат продуктивноста и ефикасноста. Истражувачите се во можност да користат дронови како алатки за собирање податоци во различни области како што се екологијата, метеорологијата, археологијата и геологијата. Воениот персонал може да управува со беспилотни летала за надзор, извидници и борбени мисии, додека персоналот за спроведување на законот, пожарникарите и лицата одговорни за итни случаи можат да управуваат со беспилотни летала за исполнување на нивните должности.
Што Ве мотивираше да ја отворите DroneBuzz (Дроун баз) академијата и да започнете да работите во Македонија?
Јас верувам во мотивирачки поттик за избор, но меѓу другото, се три главни фактори:
1. потреба
2. страст
3. љубов
Во мојот случај, страста за дроновите и љубовта кон земјата, нејзината историја и традиции се главен извор за поттик на моите избори.
Бидејќи сте првиот тренинг центар за управување со дронови, авторизиран од Агенцијата за цивилно воздухопловство на С. Македонија, дали има заинтересираност и дали процесот да се стане лиценциран управувач со беспилотно летало е комплициран?
Добив неколку прашања од луѓе заинтересирани да станат пилоти на дрон. За да се стане лиценциран центар за обука, вклучени се неколку чекори и може да се смета за малку комплицирано поради прописите и барањата поставени од властите за цивилна авијација.
Прво, треба да ги разбереме локалните регулативи. Второ, треба да бидеме едуцирани за прописите на воздушниот простор, безбедносните процедури, операциите за летање и протоколите за итни случаи.
Трето, треба да бидеме законски овластени да управуваме со беспилотно летало преку добивање на сертификат или лиценца за далечински пилот.
Ова овластување (сертификација) вклучува положување на писмен тест и практичен тест за вештини од овластен центар за тестирање. Испитот обично опфаќа теми како што се прописите за воздушниот простор, безбедносните протоколи, временските услови и процедурите за итни случаи.
Од операторите на дронови се бара да ги регистрираат своите летала кај воздухопловната управа и да се стекнат со идентификациски број или регистарска табличка. Дополнително, операторите можеби ќе треба и да одржуваат документација како што се дневник на летови, евиденција за одржување и доказ за осигурување.
Од операторите е побарано да се носи осигурување од одговорност за покривање на потенцијални штети или несреќи.
Иако процесот за станување лиценциран оператор (управувач) на беспилотно летало може да биде сложен и да вклучува различни барања, тој е од суштинско значење за обезбедување на безбедни и одговорни операции со беспилотни летала, заштита на јавната безбедност и усогласеност со законските прописи.
Може ли да ни кажете нешто повеќе за програмите за тренинг и процесот на учење на идните управувачи на беспилотни летала?
Тековните програми се врз основа на наставната програма одобрена од Европската агенција за безбедност во воздухопловството (EASA). Студентите можат да се приклучат на два различни курсеви со различни проспекти за вработување. Основниот курс ги обезбедува потребните знаења за летање со беспилотни летала во категоријата со најнизок ризик, летање со беспилотни летала под 25 килограми тежина и со одредени ограничувања во однос на прелетување луѓе и оддалеченост од пренатрупани области. Со напредниот курс студентите ги стекнуваат потребните квалификации за управување со беспилотно летало во средина со поголеми побарувања (како што се области со градби) и во близина на луѓето.
Која е предноста од станувањето сертифициран пилот на беспилотно летало во Македонија и дали е возможно да се управува со дронови надвор од Македонија по добивањето сертификат тука?
Да се стане сертифициран пилот на беспилотни летала нуди неколку предности, особено за поединци кои сакаат да управуваат со нив комерцијално и во регулиран воздушен простор.
Управување со беспилотно летало, комерцијално без соодветна сертификација, е нелегално. Преку станувањето сертифициран пилот на беспилотни летала, обезбедувате усогласеност со воздухопловните прописи, го намалувате ризикот од казни, правни последици и проблеми со одговорноста.
Многу индустрии, како што се фотографирањето, снимањето на филмови, земјоделството, градежништвото и геодетството, имаат побарувања од операторите на овие летала да поседуваат сертификат за комерцијални операции.
Сертификацијата ги проширува вашите можности за работа и ви овозможува легално да им нудите услуги на беспилотни летала на клиентите.
Поседувањето на сертификат за пилот на беспилотни летала ја покажува вашата посветеност кон професионализмот и безбедноста во работењето со леталата. Клиентите и работодавците имаат поголема склоност и доверба кон сертифицираните пилоти, што доведува до зголемени можности за работа и партнерства.
Програмите за стекнување на сертификат вклучуваат сеопфатна обука за теми како што се прописите за воздушниот простор, безбедноста на летот, процедурите за итни случаи, како и етички кодекс.
Оваа обука ги подобрува вашите знаења и вештини како пилот на беспилотни летала, што ќе ве прави подобро подготвени за справување со различни оперативни сценарија.
Станувањето сертифициран пилот на беспилотни летала не само што ја обезбедува законска усогласеност, туку и отвора низа можности за кариера, го подобрува професионализмот и обезбедува вредни придобивки за обука и вмрежување.
Тоа е вредна инвестиција за поединци кои сакаат да успеат во индустријата за дронови и да понудат висококвалитетни услуги на клиентите.
Според моите сознанија, Македонија како држава има потпишано билатерални договори со неколку земји за пилоти лиценцирани во Македонија да можат да вршат операции во други земји.
Дали постојат одредени регулативи за безбедности и протоколи за кои „секојдневните“ фанови на беспилотни летала треба да се свесни?
Да, постојат неколку безбедносни прописи и протоколи за кои треба да се свесни хоби-пилотите на дронови, за да обезбедат безбедно и одговорно работење со беспилотни летала:
• Регистрирајте го дронот: дроновите мора да бидат регистрирани кај органот за цивилно воздухопловство;
• Почит кон зоните за забрането летање: избегнувајте летање на летала во близина на аеродроми, хелиодроми и ограничени воздушни простори;
• Имајте го дронот на видик: секогаш одржувајте визуелност на дронот додека го летате. Ова помага одбегнување на рушења со други воздухопловци, пречки или луѓе на земјата.
• Летајте во безбедни услови: избегнувајте летање во неповолни временски услови како силен ветер, дожд или магла, бидејќи тие можат да влијаат на стабилноста и контролата на дронот. Летајте во текот на дневните часови и избегнувајте летање во близина на зајдисонце или изгрејсонце кога видливоста може да биде намалена.
• Почитувајте ја приватноста: избегнувајте летање над приватен имот без дозвола и воздржете се од снимање слики или видеа на поединци без нивна согласност.
• Летајте одговорно: бидете претпазливи и совесни кога ракувате со дрон. Избегнувајте летање во близина на метеж, диви животни или чувствителни области како што се училишта, болници или владини згради.
• Познавајте ги ограничувањата: разберете ги можностите и ограничувањата на вашето летало, вклучувајќи ја должината на батеријата, максимален ранг, и способностите на самиот лет. Избегнувајте го притисокот врз вашиот дрон над неговите можности и спречете несреќи или проблеми со функционирањето.
• Следете ги упатствата на производителот: прочитајте ги и следете ги инструкциите и упатствата на производителот за дронот, вклучувајќи правилно одржување, процедури за полнење и ажурирања на дел од системскиот софтвер.
• Бидете подготвени за итни случаи: Запознајте се со процедурите за итни случаи, како што е безбедно слетување на вашиот дрон во случај на губење на контролата или слаба батерија. Носете комплет за прва помош и основни алатки за помали поправки или приспособувања.
• Бидете информирани: бидете ажурирани за локалните регулативи, ограничувањата на воздушниот простор и безбедносните упатства за работа со беспилотни летала. Многу воздухопловни власти обезбедуваат ресурси и едукативни материјали со цел да се промовираат практиките на безбедно летање.
Следејќи ги овие безбедносни прописи и протоколи, хоби-пилотите на овие летала можат да уживаат во одговорно летање со своите беспилотни летала додека ги минимизираат ризиците за себе, за другите и за околината.
Дали имате некој конечен совет за оние кои се заинтересирани за управувањето со дронови?
За сите оние кои се заинтересирани да управуваат со летало, еве неколку финални совети:
• Ако сте нови во летањето на дронови, размислете да започнете со помал, поевтин модел за да ги вежбате вашите авијатичарски вештини пред да инвестирате во некој понапреден дрон.
• Научете ги основите: одвојте време да се запознаете со основните принципи на летањето со дрон, вклучувајќи контрола на брзината, маневрирање како и безбедносни процедури.
• Запознајте се со регулативите: Разберете ги прописите и упатствата што ја регулираат работата на беспилотните летала. Запознајте се со зоните на забранети летови, ограничувањата на воздушниот простор и барањата за регистрација за да избегнете прекршување на Законот.
• Вежбајте, вежбајте, вежбајте: Поминете многу време вежбајќи летање со дронот на отворени, безбедни области подалеку од пречки и луѓе.
• Вежбајте различни маневри, како лебдење, вртење и издигнување/спуштање, за да ги подобрите вашите авијатичарски вештини.
• Летајте одговорно: Бидете внимателни и совесни кога управувате со вашиот дрон. Секогаш давајте приоритет на безбедноста и избегнувајте ризични маневри кои би можеле да ве загрозат вас и останатите.
• Бидете информирани: бидете во тек со најновите случувања, регулативи и безбедносни упатства за работа со дрон. Информирајте се, за ажурирањата на софтверот, изданијата на софтверскиот дел и најдобрите начини за да обезбедување на одговорно и безбедно летање.
• Забавувајте се: Пред сè, не заборавајте да се забавувате и да уживате во искуството на управување со леталото.
Следејќи ги овие совети, ќе бидете во можност да тргнете на патување со беспилотно летање со доверба, безбедност и ентузијазам.