Иако смртоносното насилство во рамките на организираниот криминал со години не е новост во Шведска, возраста на сторителот во овој случај предизвика серија вонредни кризни состаноци во националниот полициски систем, кој тешко се справува со трендот на сѐ помлади извршители на најтешките кривични дела.

Регрутација преку социјалните мрежи

Организираниот криминал, најчесто поврзан со трговијата со илегални наркотични средства, сѐ почесто се насочува кон тинејџери и деца за извршување смртоносни акции. Регрутацијата најчесто се одвива онлајн, преку апликации како „Telegram“. Полициските истраги покажуваат дека потенцијалните малолетни извршители самите се јавуваат на таканаречени „огласи“, по што комуникацијата се префрла во затворени групи на апликации како „Signal“.

Со цел преку казненоправни санкции да ги обесхрабри младите да влезат во светот на криминалот и да ја оневозможи нивната регрутација, шведската влада неодамна предложи намалување на границата на кривичната одговорност за најтешките дела од 15 на 13 години. Предлогот веднаш наиде на критики, дури и во рамките на правосудниот систем, со аргумент дека построгите казни, особено на таа возраст, најчесто не доведуваат до намалување на криминалитетот.

Диамант Салиху, новинар на шведската јавна радиотелевизија („SVT“), кој со години го следи криминалното подземје, во разговор за „Index“ изрази скептичност кон оваа мерка и практично го најави она што минатата недела се случи во Малме:

„Кај овој тип насилни кривични дела возраста на сторителите постојано се намалува. Постои ризик дека со спуштањето на границата на кривичната одговорност, организираниот криминал ќе користи уште помлади лица за ширење насилство, бидејќи им се закануваат поблаги казни“.

„Dagens Nyheter“ пишува дека 12-годишното момче доаѓа од дисфункционално семејство и дека неговото рано детство било одбележано со насилство, зависности и криминал кај родителите. Во евиденцијата на социјалните служби било заведено уште на една година, а од седмата година живеело кај баба му, со повремен контакт со родителите.

Тешко детство и бегство од дом

Во меѓувреме завршило во дом за деца под посебна грижа, од кој избегало два дена пред убиството. Потоа, во петок доцна навечер, се појавило во Оксие, предградие на третиот по големина шведски град Малме, и пукало кон автомобил „Audi“ во движење, во кој имало четири лица, наводно „од претходно познати на полицијата“.

Споменатиот 21-годишник, кој истата ноќ починал во болница, бил оставен на задното седиште на автомобилот на блиската улица, додека неговите сопатници избегале, очигледно неповредени. Полицијата не е сигурна кој од четворицата мажи всушност бил целта.

Се чини дека 12-годишниот сторител дејствувал под закана и со ветување за награда од 250.000 круни (околу 23.000 евра). „Expressen“ пишува дека прифатил да изврши неколку убиства, но бидејќи не преземал ништо, криминалците изгубиле трпение и му се заканиле дека мора да тргне кон Малме.

„Се разбира, не веруваме дека детето само го испланирало и го извршило ова насилно дело, поради што бараме и други лица кои би можеле да бидат вмешани во нарачувањето и помагањето“, изјави за „Dagens Nyheter“ портпаролот на полицијата во Малме, Нилс Норлинг, додавајќи дека станува збор за кривични дела убиство и три обиди за убиство.

„Цврсто верувам во рани интервенции“

Расем Чебил е раководител на истражниот оддел на полицијата во Малме и смета дека овој негативен и застрашувачки тренд на насилни кривични дела може да се прекине само преку соработка на целото општество – родители, училишта, институции и полиција.

„Подобро е родителите да ја повикаат полицијата еднаш повеќе отколку еднаш помалку. Така можеме да спречиме децата да имаат сериозни последици до крајот на животот. Цврсто верувам во рани интервенции: вложувања во образование, воннаставни активности и поддршка уште во предучилишна возраст, основно училиште и гимназија“, изјави Чебил за „Aftonbladet“.