Нападите на Иран врз американската воена база во Катар беа внимателно пресметани за да обезбедат излез од непријателствата со Вашингтон и да доведат до примирје со Израел, изјавија аналитичарите во вторник.
Иранското лансирање ракета во понеделникот кон Катар беше однапред планирано, со што се намали ризикот од жртви и се отвори можноста за пресретнување, што резултираше со огномет од експлозии над Доха. Нападот следеше по бомбардирањето на иранските нуклеарни објекти од страна на САД во текот на викендот, ненадејна ескалација што предизвика загриженост за тоа како Техеран ќе одговори по повеќе од една недела војна со Израел.
Иран одговори преку Катар, земја на околу 190 километри јужно, преку Персискиот залив, со таргетирање на воздухопловната база Ал Удеид, најголемата американска воена база на Блискиот исток и центар на регионалната команда.
Таргетирањето на американската база од страна на претседателот Доналд Трамп предизвика мирна реакција, а не гнев, и тој му се заблагодари на Иран за „раната најава“ на ударот.
Катар го осуди нападот, прв од ваков вид врз земјата од Персискиот залив, но неговиот премиер рече дека одговорот ќе биде дипломатски а не воен.
Неколку часа по нападот, Трамп објави прекин на огнот што и Иран и Израел подоцна изјавија дека ќе го прифатат.
Геополитичкиот експерт од „Чатам Хаус“, Нил Квилијам, вели дека нападот бил „очигледно ограничен“ и имал за цел да „ја задоволи потребата на иранскиот народ нивното раководство енергично да одговори на американските воздушни напади во саботата“.
Иран вети дека ќе нанесе „тешки, непредвидливи последици“ врз САД за приклучувањето кон кампањата на Израел за напад на три ирански нуклеарни постројки.
Богатите земји од Персискиот залив, каде се стационирани бројни американски воени бази, со денови се подготвуваат за можен ирански напад. Бахреин, каде е седиштето на Петтата флота на американската морнарица, ги тестираше своите сирени за цивилна одбрана една седмица пред Катар да биде цел.
Минатата недела, десетици американски воени авиони исчезнаа од аеродромот Ал Удеид, според сателитски снимки објавени од „Planet Labs PBC“.
Неколку часа пред нападот, американската амбасада во Катар им советуваше на Американците да не излегуваат од своите домови, а другите амбасади испратија слични пораки до своите државјани. Непосредно пред нападот, воздушниот сообраќај над Катар беше суспендиран „како дел од превентивна мерка“, соопшти Министерството за надворешни работи на земјата.
Али Ваез, висок советник на Меѓународната кризна група при ОН, рече дека нападот на Иран врз Катар бил „симболичен, калибриран и најавен на начин што нема да резултира со американски жртви, со цел да се отвори излез за двете страни“.
Катарскиот премиер, шеикот Мохамед бин Абдулрахман ал-Тани, разговарал со Иранците по нападот на барање на Вашингтон, според извори запознаени со ова прашање.
Ваез рече дека „добрите односи меѓу Иран и Катар се причината зошто Иран одлучи да ја нападне базата Ал Удеида во Катар“. Пред нападот, имаше шпекулации дека Иран ќе ги таргетира американските сили во Ирак, каде што има сојузнички милиции на тамошното шиитско мнозинствот, или на друго место во регионот.
„Јас го гледам ова како продолжение на посредништвото на Катар меѓу Иран и САД, кои го сфатија овој удар како знак за спречување на понатамошна ескалација“, додаде Ваез.
Квилијам, пак, рече „Иако Катар официјално го осуди нападот на Иран, тој исто така испрати подлабока порака за ставање крај на конфликтот во регионот“.
